Số phận trớ trêu, hay Chúc xông hơi nhẹ nhõm !

Ở một quận nhỏ mới thành lập chỗ ngoại vi Moskva, trong các cư xá y xì đúc như kiểu ly thủy tinh lập thể, nói dễ hiểu hơn thì là những tòa nhà chia ô trắng phau, dẫu nhấp nhô thế nào cũng giống hệt nhau, bấy giờ ai nấy tất bật sửa soạn đón giao thừa. Trong các căn hộ cứ như có cuộc thi làm bánh ngọt, thịt đông, và quay gà lôi (có những nơi không nướng gà lôi thì thế bằng món khác vậy), rồi lại đánh salad với mayonnaise, bày vodka và champagne lên balcony, mà lẽ tất nhiên là phải trang trí cây tân niên – dẫu tự nhiên hay nhân tạo – bằng những ngoạn cụ lấp lánh muôn màu.

Tại nhà 25 phố Người Xây Dựng Số Ba, bữa nay quả thật đón mừng kép : Cả tân niên và tân gia. Mà bởi tiệc tân gia, thế nên có nghĩa rằng, người nào mướn nhà vừa chuyển đến các căn hộ đấy. Có cái gì rơi vỡ nghe lốc bốc xoảng, vật dụng thì vứt lung tung, thứ nọ chất chồng lên thứ kia, có những món bỏ quýnh quá cho xong, đèn chùm treo chưa hết, căn hộ này đã rèm kín cửa sổ nhưng cũng có căn hộ kia mà rèm vẫn cất gọn trong hành lí. Vâng ! Địa chỉ mới, căn hộ mới, cảnh sống mới với diễm phúc mới.

Mà ngõ hầu là nguyên cớ làm sao chàng ngoại khoa y sĩ Yevgeny Lukashin – con người ngoại hình rất đỗi bình thường hưởng mức lương tầm thường (mà liệu có đáng trả giá cao cho kẻ đang tâm mổ xẻ người khác hay không ?), và tuổi thì cũng trạc tứ tuần – mải chạy như ngựa ngay trong căn hộ số 12 mới toanh của mình, để kịp giờ này ngồi âu yếm một nàng khá son sắc tên Galya. Còn bà mẹ phúc hậu của Lukashin – bác Marina Dmitryevna – vẫn đang cặm cụi trong bếp.

- Zhenya ! – Galya cố tỏ ra bí hiểm – Em có điều này muốn làm anh bất ngờ.

Lukashin cũng có vẻ bị cuốn theo :

- Galya, đừng nhát anh chứ lại !

- Mình đón giao thừa với nhau đi anh !

Ấy thế sự lẹ trí lại không phải bẩm tính Lukashin.

- Thì thế nào chúng ta chả cùng nhau ?

- Thật anh chẳng hiểu gì cả. Chúng mình đi riêng với nhau chứ đừng kéo sang nhà Katanyan nữa ! – Thế là Galya thầm đổi vai từ tình nhân sang tân nương đây.

Bỗng chuông cửa reo lên. Bà mẹ – nhân vật vừa nghe thủng câu truyện trên, vì trong căn hộ hiện đại thì đến hệ thống truyền thanh cũng hại điện nữa – hơi bực nhưng vẫn nhỏm khỏi cái ghế để đi ra mở cửa.

- Chúc mừng năm mới, bác Marina Dmitryevna ! – Pavel Sudakov, một bạn học cũ của Yevgeny Lukashin nhà ta, đang cười rõ tươi. Pavel quả nhiên có ý xông bừa vào, song bà Marina Dmitryevna cương quyết chặn cửa : “Suỵt, làm gì to tiếng thế ?”.

- Có sao đâu mà bác ?

- Ai đến đấy hả mẹ ? – Tiếng Lukashin trong buồng nói với ra.

- À không, nhà bên xin ít hành ấy mà ! – Bà mẹ đáp vào, làm Pavel chết điếng và vô tình bị cuốn vào cuộc đuổi bắt, mới đổi giọng thầm : “Nhà đang có truyện gì ạ ?”.

- Thôi Pavlik ạ, mai hẵng qua chơi với em nó nhé ! – Marina Dmitryevna lấp lửng.

- Ấy bác ơi, mai cháu sang thế nào được ? Tối còn bận bay đi Leningrad này.

- Thế đi bình an nhé ! – Rồi Marina Dmitryevna sập cửa ngay trước mắt Pavla.

Pavel sỗ sàng gọi thêm hồi nữa. Lần này Marina Dmitryevna quàng luôn dây xích lên tay nắm, chỉ mở hé thôi.

- Cậu này lì quá nhỉ ? – Marina Dmitryevna ném ra một câu bông lơn.

Pavel sượng mặt đứng ngó bà qua khe cửa.

- Mẹ, lại ai thế ? – Tiếng Lukashin lại vọng ra.

- Dây thép dì Vera ấy mà ! – Bà mẹ lại sáng tác mà chẳng hề chớp mắt.

- Bác Marina Dmitryevna, hồi nhỏ vẫn dạy chúng cháu chỉ được phép nói thật mà ? – Pavel móc mỉa.

- Thì lắm khi nói dối mới hay chứ ! – Marina Dmitryevna rón rén phân trần.

- Nhưng Sasha với Misha còn đợi bọn cháu chỗ nhà tắm ! Mà tắm xong cháu phải bay liền đấy.

- Thì coi như nay vui chơi thiếu thằng Zhenya đi ! Ờ mà, cậu đi Leningrad làm gì giờ này ?

- Ira nhà cháu đi công vụ kẹt lại, bác ạ. Thành thử, cô ấy bắt cháu sang đón tân niên cùng cho đỡ tủi thân – Thế rồi Pavel đột ngột dịu thấp giọng – Thôi thì cháu chả nói với ai đâu, nay nhà bác đang có truyện gì sao ?

- Cái này thì… bí mật. Nay mai cậu cũng biết đấy thôi ! – Quả thực Marina Dmitryevna cố ý dàn cảnh bỡn cợt Pavla đó thôi.

- Cháu với Zhenya có gì phải bí hiểm đâu ?

- Thôi, đi tắm đi ! – Marina Dmitryevna dứt khoát đóng sầm cửa và quay vào bếp, tiếp tục ngồi nghe lỏm câu truyện.​

Trong khi đấy, Lukashin nhà ta vẫn ngây thơ khôn tỏ trò ranh mãnh của Galina.

- Nhưng chúng mình đã thỏa thuận sang nhà Katanyan mừng năm mới rồi. Như thế là xấu lắm, em biết không ? Vả lại, em làm sẵn gỏi cua rồi thôi. Ờ mà, em kiếm được cua ở đâu vậy ?

- Ngoài tiệm họ cho ấy mà.

- Thế à ? Anh cũng khoái cua lắm.

- Thế nên hai mình cùng ăn đi ! – Galya bóng gió.

- Nhưng mà ăn ở đâu mới được ? – Zhenya ngơ ngác hỏi.

- Em chả hiểu nổi anh nữa ! – Bây giờ Galya dịu giọng – Chúng ta sẽ ngồi với nhau, ngay trong nhà anh này.

- Thế mình còn mời ai nữa không ? – Lukashin thộn mặt.

- Em đã bảo rồi mà : Không ai cả ! – Galya cố nén bực dọc.

- Thế mẹ cũng ăn cùng chúng ta chứ ?

- Mẹ còn đi việc mẹ chứ. Tất nhiên ban đầu mẹ vẫn làm món, soạn bàn, và cũng có em phụ một tay, nhưng xong mẹ phải đi họp với bạn mẹ nữa. Anh có người mẹ tầm thế giới còn gì ?

Còn bà mẹ vẫn chăm chú lắng nghe Galya tính cách xoay chiều số phận, và bà chỉ biết lắc đầu thở dài.

- Em tinh thật đấy ! – Lukashin hoan hỉ. Đến bây giờ chàng mới vỡ ra những thuận lợi mà kế hoạch của Galina sắp đem lại với mình – Chà, sao anh không biết sớm từ đầu nhỉ ?

- Trong hai người phải có ai thông minh hơn chứ ?

- Nhưng anh bảo này… Em nói mà anh sướng điên lên được ấy ! Nên anh phải uống, uống cho có dũng khí hơn và cũng để cuộc trò truyện này thoải mái hơn, rồi anh sẽ kể em nghe một sự thật mà anh hằng ấp ủ bấy nay.

- Thế là điều gì nào ? – Mắt Galya ngời ngời hi vọng.

- Thôi, đợi đến giao thừa hẵng hay ! – Quả tình Lukashin còn không làm chủ nổi bản thân, như thể cái gì cứ níu lấy chàng.

- Em biết ngay, con người anh cứ yếu đuối mãi thế ! – Galya cợt nhả.

- Hãy hiểu cho anh ! Thói rụt cổ của mấy ông độc thân luống tuổi mà. Em biết không, khi xưa anh cũng một lần ngỏ lời cầu hôn đấy chứ. Mà ngạc nhiên nhất là, cô ấy gật đầu ngay. Thế nên anh bắt đầu mơ tưởng rằng, cô ấy sẽ về với anh trong căn phòng này và sẽ thắp sáng cho suốt cuộc đời anh. Anh nghĩ vẩn nghĩ vơ, đi tới đi lui, và cuối cùng anh chùn bước, thế là anh leo phi cơ chuồn thẳng đi Leningrad đấy.

- Và với em, anh cũng cho rơi nốt chứ gì ? – Galya gỡ cây guitar trên tường.

- Ấy không, xin em chớ phũ phàng với anh thế ! – Cứ như trong giọng Lukashin lúc này toàn nốt nhạc sầu – Anh đã quả quyết lắm rồi và không thay lòng được nữa đâu. Con người anh cố chấp quá, nhưng giờ thì hết thật rồi.

Galya nhoẻn cười đắc thắng, trong ánh mắt lóng lánh như hạt cườm.

- Zhenya này, mọi người thường hát khi nào ?

- Hát ư ? Có thể là lúc họp nhau.

- Gì nữa ?

- Ở rạp.

- Ấy không !

- Ừ thì cứ coi như uống rượu xong sẽ hát.

- Anh ngốc ! – Galya trách yêu – Anh chẳng cả biết lúc nào nên hát à ?

- Thôi thì, mất thính giác và mất cả giọng.

- Mọi người chỉ hát khi được hạnh phúc thôi ! – Galya đành nhắc và đưa đàn cho Lukashin.

Lúc này Lukashin mới chợt nhận ra mình hạnh phúc quá, cho nên chàng trìu mến ngắm Galya, rồi ôm đàn đứng tựa cửa sổ. Xa xa ngoài kia là những đồng tuyết mênh mông miền Podmoskovye đang đầy dần lên. Lukashin nheo mắt mơ mòng. Hóa ra chàng có chất giọng thật trầm ấm, như người ta thường bảo đấy, hơi khàn nhưng dễ chịu. Bây giờ ở nước ta có hàng tá ngâm sĩ cây nhà lá vườn như vậy.

Trong nhà rồi chẳng còn ai nữa
Chỉ có hoàng hôn, và chỉ có
Ngày mùa đông luồn qua ô cửa
Những khi hờ hững buông lơi rèm

Chỉ có những bông tuyết trắng muốt
Loang loáng xoay mòng đến vô tận
Chỉ có những mái nhà phủ tuyết
Và chăng, chẳng một bóng người nào

Thế rồi sương giá lại lan mau
Cứ như vương vấn cõi lòng tôi
Nhắc lại kỉ niệm buồn năm cũ
Và truyện những ngày đông đã xa

Rồi bỗng qua hơi gió đưa mành
Cơn xúc động xao xuyến cũng cuộn trào
Có bàn chân đếm những bước cô liêu
Em như tương lai đã đi vào

Em đến đây ngay bên hông cửa
Với chiếc áo trắng đơn sơ quá
Mà hóa ra dệt bằng sợi óng ả
Điểm cả những hoa tuyết tinh khôi

- Thơ ai vậy anh ? – Galya hỏi, bám eo Lukashin.

- Pasternak đấy. – Lukashin cũng gạt đàn ra và… hôn môi nàng.

Sau chiếc hôn dài, Galya choàng tỉnh khỏi vòng tay chàng và chạy ngay ra đến hành lang. Nhưng Lukashin cũng bén gót.

- Thôi Zhenechka, em về đã ! – Galya lại bày trò đôi bên cùng hưởng lợi – Riêng hôm nay em còn bận sửa soạn lắm.

Lukashin vấn vít chẳng nỡ buông, nhưng rồi đành gỡ cái áo khoác lông trắng trên mắc cho Galya, và kể như… đầu hàng. Chàng rút trong túi ra một móc khóa, nhưng chỉ lủng lẳng mỗi chìa. Hẳn nhiên đó là chìa khóa căn hộ, nhưng cũng để bước vào trái tim chàng.

- Đây nhé, em cứ giữ chìa và phải sang trước 11 giờ tối để còn đón giao thừa chứ ! Anh yêu em và chỉ mong có em làm vợ ngay thôi.

Galya cầm chìa và cố giấu niềm hân hoan thắng lợi. Nàng đá một câu giả ngây :

- Vậy là đêm nay em phải thật lộng lẫy trong mắt anh ư ?

Lukashin bộc tuệch thú rằng :

- Anh muốn thế lắm chứ !

- Em sẽ mang đầy gỏi nhé ?

- Giờ anh chỉ quan tâm một điều : Em có bằng lòng hay chăng ? – Quả tình Lukashin không phải loại người sành tâm lí nữ lưu.

- Nhưng em cầm chìa khóa rồi mà ! – Galya hôn vội Lukashin, rồi chạy ù ra cửa.

- Thế vụ Katanyan thì sao ? – Chàng đần được diễm phúc vẫn gọi với theo.

Ở tầng cao chỉ nghe tiếng hồ hởi vọng lại :

- Có sang !

Lukashin chưa hết bàng hoàng vì những gì sảy ra đây thôi, bèn lần vào bếp, chỗ mẹ Marina Dmitryevna đang lúi húi.​

- Mẹ ơi, chắc con sắp kết hôn đấy !

- Mẹ cũng đinh ninh vậy – Bà mẹ gật đầu.

- Thế mẹ thấy Galya ra sao, có ưng cô ấy không ?

- Dào, là nó kết hôn với anh, chứ nào phải tôi ! – Marina Dmitryevna đáp lửng.

- Nhưng mẹ là mẹ con mà ! – Lukashin vặn lại.

- Điều quan trọng nhất là, kết hôn xong, con cũng không được quên điều này !

- Ra mẹ chả ưa Galya chứ gì ? – Anh con đổi mặt dỗi.

- Thật ra con bé đôi chỗ chưa vừa lòng mẹ đâu, nhưng nhìn chung cũng là đứa có học thức, còn thảo nữa. Vả chăng, tới giờ mà anh chưa chịu cưới vợ, thì mai đây chẳng còn cơ hội nào nữa đâu.

- Ấy, con mẹ mới ba mươi sáu thôi mà.

- Này, nói về tuổi như thế là không hay chút nào đâu ! – Bà mẹ cười – Nhưng thôi, tôi cũng chẳng lấy gì làm phiền trách, vì tôi là mẹ thế giới mà. Mẹ sửa soạn xong hết rồi đấy, giờ qua chỗ mấy bà bạn đây !

- Không hiểu cô ấy nhận ra điều gì nơi con nhỉ ? – Lukashin bắt đầu thuyết lí thành tiếng – Con hơn cô ấy nhiều tuổi, mà cô ấy thì xinh biết bao !

- Mẹ chỉ bất ngờ khi nó cảm mến con, vì con là đứa đần đến thế !

- Con mà đần ư ? – Lukashin giả tảng như bị xúc phạm.

- Thế ai bẩu anh khêu vụ Leningrad cho nó biết ? Tỏ tình với người ta rồi, thì hẵng quên người cũ đi, nghe chửa ?

- Thảo nào. Con hiểu rồi, thưa mẹ ! – Lukashin tươi hẳn ra – Cầu hôn là phải thế chứ. Mà thằng Pavel tới chưa ạ ?

- Pavel sắp đi Leningrad. Nãy mẹ phải phỉnh phờ cho nó đỡ nhiễu con đấy.

Lukashin liếc đồng hồ.

- Chết rồi, bọn nó đợi. Thôi, con phải đi tắm đây !

- Xem ra, tân niên tắm gội ba bốn bận cũng chả chết ai nhỉ ? – Marina Dmitryevna bơ thờ.

Trước khi đi, Lukashin còn nháy mắt trêu mẹ :

- Mẹ nhớ đừng kể Galya vụ nhà tắm đấy ! Mấy đứa con chỉ đi tắm thôi, nhưng nhỡ Galya suy diễn lung tung gì thì khốn.

Mẹ thở dài :

- Cái tôi lo là, tính anh thế này, thế nào cũng quỳ dưới chân vợ thôi.

Lukashin vớ vội cặp táp, trong còn kẹp chiếc chổi bạch dương như của Pavel.

- Mẹ ơi, con chịu chung số phận với mọi đấng tu mi mà !

Ngày trước, các trang nam tử vẫn đi đấu trường để được dịp cao ngạo trên lưng những tuấn mã chải chuốt bóng lưỡng, hay là ra xạ trường ngắm bắn tạch tạch con át chủ bài kim cương, hoặc vào kiếm trường tỉ thí tay đôi, cũng có khi lui tới hội quán thân sĩ vùi đầu với mấy ván bài, và cả phương sách khả dĩ cuối cùng là coi múa ballet. Nhưng riêng hôm nay, đã là đàn ông đích thực thì phải đi tắm.

Chúng tôi cho rằng, cứ ai coi nhà tắm sinh ra chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu tắm rửa, thì xin thưa, kẻ đó hoàn toàn sai lầm. Người ta đi nhà tắm chủ yếu để có cơ hội giao tiếp với nhau. Vì còn chỗ nào có thể thản nhiên trò truyện hơn đâu ? Này nhé :

Chốn yến tiệc, mình đang dở truyện tự dưng có ông khách chen ngang, mà miệng ai cũng nhồm nhoàm miếng ăn thức uống. Trên phương tiện công cộng thì ôi thôi cảnh chen lấn xô đẩy đến là thường, vả lại trạm nghỉ nào cũng huyên náo. Vậy thì có chốn hẹn nào lí tưởng hơn cho những cuộc truyện trò từ ánh mắt đến trái tim như là nhà tắm nữa ?

Ấy đấy ! Mỗi việc tắm thôi mà phải hợp đồng kĩ từ trước, cứ như thể sự kiện gì trọng đại lắm, mà thậm chí có thể chiếm nguyên ngày. Tóm lại, đi tắm là nghĩa vụ cao cả. Nhưng vấn đề chỗ : Không nhất thiết phải tắm bằng sạch. Mấy ai tâm thần phong lưu tài tử thường chẳng vướng bận điều ấy bao giờ. Anh nào tắm hơi cho đẫy mà chả thèm phát cuồng trong buồng thay áo, thì dứt khoát chưa biết mùi sảng khoái thế nào.

Bấy giờ ở trong buồng chờ đã sẵn ba bốn ông đánh trần, quấn mỗi khăn bông trắng, nom chả khác chi phường quý nhân Roma. Thực ra buồng thay áo cũng chính là điểm hẹn, vào đến chốn này hẵng vứt hết nóng vội hay mấy mưu toan thường nhật đi, mình cứ thoải mái dốc bầu tâm sự cho một đứa chưa quen thôi.

Khoảng sáu giờ tối, trận tắm hơi đã đời vừa xong. Bốn bạn cánh hẩu gồm Lukashin, Pavel, Mikhail và Aleksandr xoay ra làm hớp bia, mà như dân gian vẫn bảo đấy, rượu vào có lời ra.

Pavel thoáng trầm tư mà rằng :

- Theo như tớ thấy, cư xá nào cũng có phòng tắm riêng cho mỗi căn hộ, cũng là chính đáng thôi – đã tiện lợi còn văn minh nữa. Nhưng của đáng tội ! Cái việc tắm rửa này ở nhà tắm thì hồ như nghi lễ long trọng lắm, mà về phòng tắm chỉ là kì ghét tầm thường thôi. Nên hãy trao nhau lời nào đẹp nhất : Chúc tắm hơi sảng khoái ! Vả chăng, riêng câu này thôi đã chả áp dụng ở buồng tắm được, vì có hơi nước nào chịu nổi buồng tắm chứ ?

- Chí lí ! Buồng tắm chỉ để tắm thôi. – Aleksandr đế theo.

- Nhưng đây dễ chịu sức mấy tớ cũng phải về… - Lukashin nhỏm dậy.​